1338 (1922) İLKÖĞRETİM TÜRKÇE DERSİ PROGRAMI

Dr. Ahmet BALCI¹

TÜBAR-XXVII-/2010-Bahar/

ÖZ: Bu çalışmanın amacı Cumhuriyet öncesinde hazırlanan 1338
(1922) tarihli ilköğretim Türkçe ders programını incelemektir. Programlar
eğitim sürecindeki önemli unsurlardan biridir. Dersler için hazırlanan
programlar amaç, yöntem, eğitim ortamı, öğrenme-öğretme süreci, ölçme
ve değerlendirme gibi pek çok özelliği içerir. Türkiye’de Cumhuriyet dö¬
neminde ilköğretim Türkçe dersi için hazırlanan ilk program 1924 tarihli¬
dir. Bu süreçte son olarak 2005 yılında ilköğretimin birinci ve ikinci ka¬
demesi için yeni programlar hazırlanmıştır. 1338 (1922) ilköğretim Türk¬
çe programı büyük oranda konu başlıklarının sıralandığı, ayrıntıya yer ve¬
rilmeyen bir program niteliğindedir. Konu başlıkları incelendiğinde özel¬
likle dil bilgisi konularının daha ayrıntılı bir şekilde sıralandığı görülmek¬
tedir. 1338 (1922) yılında hazırlanan bu programda ilköğretim süresi yedi
yıldır. Programdaki konular da bu süre dikkate alınarak düzenlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: İlköğretim, Türkçe Öğretimi, Program, Türk¬
çe Öğretim Programı

1338 (1922) Primary Education Turkish Language Teaching
Curriculum

ABSTRACT: The purpose of this study is to analyze the primary
education Turkish language teaching curriculum which had been
established in pre-republic period and had been dated as 1338 (1922). The
Curricula are one of the significant elements within education process.
The Curricula which are established for courses embody many various
characteristics such as the purpose, method, educational environment,
teaching-learning process, testing, measurement and evaluation. In
Turkey, the first curriculum that had been provided in the Republican
period was for the primary education for Turkish language teaching, dated
as 1924. In the process of providing curricula, the last product was
formed for the first and second stages of primary education. Turkish
language teaching curriculum that had been produced in 1338 (1922) for
primary education had been basically the list of sequenced subject matter
headlines without any further detail. When the subject headings are
analyzed, what can be noticed is that the grammatical matters are given in
an organized and in debt details. The primary education term was seven
years for this curriculum established in the date of In the curriculum that
had been produced for Turkish language teaching in 1338 (1922) covered
a program of seven years since the primary education had been for seven
years in those days .

Key Words: Primary education, Turkish language teaching,
Curriculum, Turkish language Teaching Curriculum

1. Giriş

Eğitim sürecindeki pek çok bileşenden biri olan programlar, belir¬
lenen amaçlara ulaşmayı sağlayan önemli araçlardan biridir. Program
Türkçe Sözlük’te; “1. Belirli şartlara ve düzene göre yapılması öngörülen
işlemler bütünü, izlence. 2. Yapılacak bir işin bölümlerini, bölümlerin
sırasını ve zamanını gösteren tasarı.” olarak tanımlanır (TDK 2005).
Program ve öğretim programı kavramlarını genelde “okul programı”
terimi altında değerlendiren Öncül (2000: 814) ise şu tanımı yapar: “Bir
okulun ders dışı çalışmalarını da kapsayan tüm programıdır. Bunda ders
ve etkinliklerin türleri ve sırası belirtilmiştir. Ara sıra belli bir dersin
programı ile eşanlamda kullanılır.”

Türkiye’de eğitim sürecinde kullanılan programların farklı dönem¬
lerde “müfredat programı, eğitim programı, öğretim programı” gibi te¬
rimlerle adlandırıldıkları görülmektedir. Bu durum kavram kargaşasını da
beraberinde getirmiştir (Özbay 1997: 34). Programların başlıklarında
kullanılan ifadelerle içeriklerinin uyuşmadığını görmek mümkündür.
Örneğin başlığında “eğitim programı” ifadesi bulunan 1981 programında
hem eğitim hem de öğretim programının özelliklerine rastlamak müm¬
kündür. Bu karışıklığı engellemek adına 2005 yılında hazırlanan yeni
ilköğretim programlarında “öğretim programı” ifadesinin kullanıldığı
görülmektedir.

Genel anlamıyla öğretim programı öğretmen, konular, eğitim or¬
tamları, yöntem, teknik, fizikî imkânlar, ders araçları, ölçme ve değerlen¬
dirme gibi unsurları kapsar (Özbay 2006: 15). Ayrıca programlarda he¬
def, içerik, öğrenme-öğretme süreci ve değerlendirme ögeleri arasında
dinamik bir ilişki bütünü olduğu kabul edilmektedir (Demirel 2006: 5).

Programın hazırlanma sürecinde ihtiyaç analizi, içerik düzenlemesi
ve değerlendirme sürecine dikkat etmek gerekir (Bilen 2006: 33). Hedef
davranışları belirleme ve öğrenme-öğretme strateji, kuram, yöntem ve
tekniklerin tespit edilmesi de önemlidir (Sönmez 2007). Ancak her prog¬
ram gerek bilimsel yenilikler gerekse toplumsal değişiklerle yenilenmeye
muhtaçtır. Gelişme ve ilerlemeler programlarda da kendini gösterir.
Türkçenin bir program dâhilinde öğretimi süreci özellikle Tanzimat dö¬
nemi ile birlikte başlamıştır. Tanzimat yılları öncesinde bugünkü ilköğre¬
tim okullarının karşılığı olan sıbyan mektepleri için ortak belirlenmiş bir
programından söz etmek güçtür (Şahbaz 2005: 20-23). Tanzimat sonra¬
sında 1847 tarihinde “Etfâlin Talim ve Tedris ve Terbiyelerini Ne Veçhi¬
le Eylemeleri Lâzım Geleceğine Dair Sıbyan Mekâtibi Hâceleri Efendile¬
re İta Olunacak Talimat”la Türkçenin ilkokuma ve yazma süreci açık¬
lanmaya çalışılır (Akyüz 2001: 145-148). İlerleyen yıllarla birlikte farklı
eğitim kademelerinde Türkçe öğretiminin nasıl yapılacağına dair düzen¬
lemelere yer verilmiştir. İlköğretim için cumhuriyet döneminde 1924
yılında hazırlanmaya başlanan Türkçe dersi öğretim programlarının so¬
nuncusu 2005 yılında uygulanmaya başlanmıştır (Temizyürek-Balcı
2006). Cumhuriyet öncesinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetin¬
ce hazırlanan ilköğretim Türkçe dersi öğretim programı ise 1338 (1922)
tarihini taşımaktadır. Program, genel niteliği itibariyle konu başlıklarına
değinilen bir çerçeve program özelliği göstermektedir.

2. 1338 ilköğretim Türkçe Dersi Müfredat Programı

Cumhuriyetin ilanından önce Türkiye Büyük Millet Meclisi Hü¬
kümeti Maarif Vekâleti tarafından yayınlanan 1338 tarihli “İlk, Orta Ted¬
risat Mektepleri Müfredat Programı” içerisinde Türkçe dersi müfredatına
da yer verilmiştir.

Giriş bölümündeki açıklamalarda, programda eksiklikler bulunabi¬
leceği ve bunların uygulama sürecinde görülecek eksikliklerle giderilebi¬
leceği belirtilmektedir. Ayrıca programa uygun ders kitaplarının yazımı¬
nın önemine de dikkat çekilmiştir:

“Bu program senelerle geçirilen tecrübelerin, hayat-ı tedristeki
mesainin, tetkikat-ı ilmiyenin mahsulü olduğu halde, dest-i beşerden çı¬
kan her şey gibi birtakım nevâkısı da haiz olabilir; fakat bu nevâkıs,
mümkün olduğu kadar azdır, bundan başka tecrübe, tatbik sahasında mik¬
tarları, dereceleri daha iyi taayyün eder ve tashih olunur.

Bugün mevcut olan ders kitapları bu yeni tarz mekteplerde de oku-
tulabilir; fakat sene-i âtiye için bu yeni programlara göre talebe ve mual¬
limlere mahsus kitapların yazılması hususunun şimdiden müsabakaya
vaz ‘ı lazım gelir.

Şâyân-ı dikkattir ki elde mevcut olan kitapların yüzde doksanı ta¬
lim ve terbiye ile bilfiil ve bilkuvve meşgul olanların elinden çıkmamıştır;
bu münasebetle de yeni kitapların müsabaka ile erbâb-ı ihtisasa yazdırıl-
ması zaruret kesb etmektedir. ” (Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükü¬
meti Umûr-ı Maarif Vekâleti, 1338: 8)

Türkçe derslerinin yedi senelik bir planlamayla öğretimine yer ve¬
ren bu programın ilk yılında 15 saatlik bir ders süresi ayrılmış ve ilk üç
ayda elifbanın öğretilmesi istenmiştir. Elifbanın öğretilmesi sürecinde
okuma ve yazma çalışmalarıyla ilkokuma ve yazma sürecinin tamamlan¬
ması istenmiştir. Ayrıca ilk sınıftan itibaren konuşma eğitimi çalışmaları¬
na da başlanacaktır. İkinci sınıfta da benzer şekilde okuma çalışmalarına
devam edilmesi istenmiştir. Ders süresi ikinci sınıfta haftada 10 ders saa¬
tine, üçüncü sınıfta 7 ders saatine; üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı
sınıfta 6 ders saatine düşmektedir. Yedinci sınıfta ise Türkçe dersi haftada
3 ders saati olacaktır.

Program üçüncü yıldan itibaren “kıraat, imlâ, manzume ezberi, sarf
ve nahiv, inşa” gibi alt başlıklarla bölümlere ayrılmıştır. “Kıraat” başlığı¬
nı taşıyan okuma eğitimi çalışmaları için üçüncü sınıftan itibaren sesli
okuma çalışmalarıyla birlikte anlatma çalışmalarına da yer verilmesi is¬
tenmiştir. Böylece öğrencilerin ifade becerileri geliştirilirken okudukları¬
nı anlama düzeyleri de kontrol edilmiş olacaktır. Okuma çalışmaları es¬
nasında karşılaşılan yeni kelimelerin öğretiminde ise sık tekrarlara yer
verilecektir. Dördüncü sınıftan itibaren bu çalışmalara devam edilecek ve
edebî kıymeti olan eserlerin de sınıfta telaffuzuna dikkat edilerek okuna¬
caktır. Beşinci ve altıncı sınıflarda “kıraat” çalışmalarına “ezber, sarf ve
nahiv”le birlikte 5 ders saati ayrılmış ve bu çalışmaların birlikte yürütül¬
mesi istenmiştir. Yedinci sınıfta “kıraat” çalışmaları “kıraat-i edebiye”
başlığı altında haftada iki ders saatidir. Bu sınıfta, lisedeki edebiyat eği¬
timi öncesinde öğrencilerin edebiyat zevklerini geliştirecek Âşık Pa-
şa’dan Tanzimat dönemine kadar olan süreçteki nitelikli örnekler yazdırı¬
lacak ve tahlil edilecektir.

Okuma çalışmalarının çoğunlukla sesli okuma ile örneklendiği bu
programda yeni kelimelerin öğretilmesi, okumada telaffuza dikkat edil¬
mesi gibi unsurların öne çıkarıldığı anlaşılmaktadır. Okuduğunu anlama
sürecine ilişkin vurgunun çok fazla bulunmadığı bu programda özellikle
üçüncü sınıfta anlatma çalışmalarıyla bu sürecin kontrol edilmeye çalışıl¬
dığı anlaşılmaktadır. Son sınıftaki edebî ürünlerin okunmasının istenmesi
ise çoğunlukla edebiyat eğitimine hazırlık niteliğindedir. Ayrıca beşinci
ve altıncı sınıflarda haftada 6 saatlik sürenin 5 saatinin “kıraat, sarf ve
nahve” ayrılması ve bu ders konularının birlikte işlenmesi istenmiştir.

İlk iki sınıfta okuma çalışmaları ile birlikte yürütülmesi istenen
“yazma” eğitimi üçüncü ve dördüncü sınıfta “imlâ” bahsi altında değer¬
lendirilmiştir. Ancak buradaki yazma eğitimi başlıktan da anlaşılacağı
üzere çoğunlukla yazmanın imla boyutu ile ilgilidir. Bugünkü anlamda
bir yazma eğitiminden ilk dört sınıfta söz etmek mümkün değildir. Beşin¬
ci ve altıncı sınıfta yazma eğitimi için “tahrir” başlığı altında bir ders
saatinin ayrılması istenmiştir. Bu sınıflarda ayrıntılı bir eğitim sürecinden
bahsedilmese de “tasvir ve hikâye yazma” çalışmalarının yapılmasının
istendiği görülmektedir. Son sınıfta yazma çalışmalarına haftada bir saat
yer verilecektir. Bu sınıfta önceki yıllara ek olarak nesre çevirme çalışma¬
ları ve günlük hayatta kullanılabilecek resmi yazışma kurallarının öğreti¬
mi istenmektedir.

Öğrencilere dilin edebî niteliğini ve güzel örneklerini öğretmeyi
amaçlayan ezber çalışmalarına ikinci sınıfta başlanmaktadır. Ancak ba¬
ğımsız bir başlık olarak üçüncü sınıfta “Manzume Ezberi” bölümüyle
hece ölçüsüyle yazılmış kısa “ahlâki ve millî manzumelerin” ezberletebi¬
leceği açıklanmaktadır. Bu çalışmalar dördüncü sınıfta “manzum ve men¬
sur” parçalarla devam edecektir.

Programın üçüncü sınıftan itibaren başlıklara ayrılarak verilen bö¬
lümler içinde en ayrıntılı kısmı “sarf ve nahiv” başlığını taşıyan bölümler
oluşturmaktadır. Üçüncü sınıfta isimler ve fiiller konusuyla başlayan dil
bilgisi konuları ilerleyen sınıflarda kelime türleri, cümle ve bazı Arapça-
Farsça kuralların öğretimiyle sürmektedir. Dil bilgisi konularına ilişkin
yapılan açıklamalar sadece konu başlıklarının verilmesiyle sınırlıdır. Ko¬
nularının işlenme süreci hakkında bir değerlendirmede bulunulmamıştır.

Yukarıda kısaca değerlendirilen programın tam metni aşağıdaki
şekildedir:

“TÜRKÇE DERSLERİ

Birinci Sene    Haftada 15 Ders

İlk üç ay zarfında elifbanın öğretilmesi temin olunduktan sonra ta¬
lebenin Türkçe ibareyi her kelimenin telaffuzunu tam eda etmek şartıyla
okuyabilmesi için kıraate ehemmiyet verilecektir. Bununla beraber çocuk
okuyabildiği kelimeleri de mümkün olduğu kadar okunaklı bir surette
yazmaya alıştırılacaktır. Kitabın yüzünden istinsahlar yaptırılır. Senenin
sonlarına doğru çocukların artık pek alışık oldukları kelimelerden ibare¬
ler dahi ezber yazdırılabilir. Duvar levhaları varsa onların üzerinde mun¬
tazam konuşma temrinleri yapılır.

İkinci Sene    Haftada 10 Ders

Bu sınıfta kıraate devam edilir. Yine kelimeleri doğru okumak ci¬
heti nazarı dikkate alınır. Çocukların alışmadığı kelimeler varsa onlar
tavzih olunur. Talebenin okuduğu ibarelerden intihab olunacak bazı ufak
parçalar bir kere daha layıkıyla okutulduktan sonra imlâ ettirilir. Kıraat
içinde ufak manzumeler ezberlettirilebilir.

Üçüncü Sene    Haftada 7 Ders

Kıraat - Kelimeleri doğru telaffuz etmek şartıyla kıraate devam
edilmekle beraber bu sınıftan itibaren tefhîmî kıraate de başlamak, çocuk-

lara okudukları parçaları meâlen ifade ettirmek lazımdır. Şimdiye kadar
görmedikleri lügatlere tesadüf edilirse bunlar da muhtelif, müteaddit tem¬
rinler dâhilinde tekrar tekrar gösterilecek, söyletilecektir.

İmlâ - Okudukları bir ibareyi tekrar okuttuktan sonra ezber yaz-
dırmalıdır.

Manzûme Ezberi - Hece vezniyle yazılmış küçük ahlâkî, millî man¬
zumeler ezberlettirilebilir.

Sarf - Kıraat kitabındaki kelimelerle isim, ism-i cins, müfred,
cem ‘; fiil: mâzî, hâl, istikbal; emir sigaları, müsbet, istifham, menfi halle¬
ri, madde-i asliyye. Mastar: Hafif sakîl. Zamir: Şahsî, fiilî, nisbî, izâfî.
Türkçe terkib-i izâfî.

İnşâ - Küçük küçük ibareler, fıkralar yazdırılacaktır.

Dördüncü Sene    Haftada 6 Ders

Kıraat - Mihaniki, tefhimî kıraate devam. Bediî kıraat: Anlaşılması
kolay edebî parçaların (manzum, mensur) sese verilecek kıymetler ve sı¬
nıflarla okunması, yeni lügatler temrini.

İmlâ - Daima okunan fıkraların imlası.

Manzume - Manzum, mensur güzel parçalar ezberlettirilecektir.

Sarf ve Nahiv - İsim: İsm-i cins, ism-i has, müfred, cem ‘, izafet
tekrar edilecektir.

Fiil: Mâzî, muzâri’, hâl, istikbâl, emir, şartiyye, vücûbî, iltizâmî
sigaları.

Mastar: Hafif sakîl, aslî, ism-i mastar, hâsıl-ı mastar.

Sıfat: Vasfyye, ta ‘yiniyye, sıfatların mevsufu, mevsufsuz sıfatlar.

Edatlar, cümleler hakkında muhtasaran fikirler verilecektir.

(Şeyhülislâm, umûr-ı şeriyye, mevki-i iktidar, nazar-ı dikkat) gibi
terkipler (mürekkeb isimler) klişe olarak gösterilecektir.

İnşâ - Basit fıkralar, küçük mektuplar yazdırılacaktır.

Beşinci Sene    Haftada 6 Ders

(1) ders tahrir: Tabîi tasvirler, tevsî‘, küçük hikâyeler.

(5) ders kıraat, ezber, sarf ve nahiv. (Ezber ve sarf ve nahiv kıraat¬
le birlikte gösterilecektir.)

Lisanların taksimi (muhtasar malumat). Türkçenin Arabî ve Farisî
ile sûret-i ihtilâtı hakkında umumi malumat.

Kelimenin envâı: İsim, ism-i cins, ism-i hâss, mürekkeb isimler.
Müzekker, müennes, müfred, cem ‘. Ahvâl-i isim. Türkçe izâfet, sıfat, mev-
sûf. Semâî, kıyasi ve mürekkeb sıfatlar. Sıfatların diğer taksimi. Sıfatların
cem ’i. Türkçe terkip tavsifi. Zamir ve envâı. Edevât ve envâı. Nida. -
Masdar ve envâı. Fiil, fâil, mef’ûl. Müteaddî, lâzım. Ma ‘lûm, meçhul. Mu-
tâvaat, müşâreket. Zaman. Madde-i asliye. Sîga. Müsbet, menfî, istifham.
- Muzâri ‘, hâl, mâzî-i şuhûdi, mâzî-i naklî, istikbâl, emir, mürekkeb za¬
manlar. Cümle, müsnedün-ileyh. Tahlîl-i sarfî.

Altıncı Sene    Haftada 6 Ders

(1) ders tahrir (beşinci sınıfın aynıdır).

(5) ders kıraat, sarf ve nahiv, ezber. (Ezber ve sarf ve nahiv kıraat¬
le birlikte gösterilecektir.)

Lisanların sûret-i teşekkülü hakkında muhtasar malûmât. Türkçede
aheng-i telaffuz. Savâit (?) ve savâmat (?). İsim, envâı. Müzekker, müen-
nes (Arabî ve Farisî), müfred, cem‘ (Trükçe, Arapça, Acemce). Terkîb-i
izâfıler (Arabî ve Farisî). Sıfatlarda mutabakat ve te ’nîs. - Zamir ve
envâı, merci ’, lisanımızda müsta ‘mel Arabî ve Farisî zamâir.

Bu mebahisin nihayetinde Arabî kelimelerden ism-i mevsûf sıfat-ı
müşebbehe, sıyag-ı mübalağa, ism-i tafdîl, ism-i tasgîr, ism-i mensûb,
ism-i zaman, ism-i mekân, ism-i âlet vezinleri ve mevzûnları.

Farisî kelimelerden mürekkeb isimler, mürekkeb sıfatlar (vasf-ı
terkibi). Edevât. - Fiil, fi ‘l-i hamlî ve cevherî, fi ‘l-i munsarif ve gayr-ı
munsarif, fâil, mef‘ûl. Mef’ûlün sarîh, mef’ûlün gayr-ı sarîh ve envâı.
Ma ‘rife ve nekre. - Fiillerin mef‘ûllerine nazaran taksimi: Müteaddî, lâ¬
zım. Kıyasen teşkilleri, şâzzlar. - Fiillerin fâillerine nazaran taksimi:
Ma ‘lûm, meçhul, kıyasen teşkilleri. Nâib-i fâil. Mutâvaat ve müşâreket. -
Zaman: Ezmine-i basîte ve mürekkebe. Madde-i asliye. Sîga ve envâı,
müsbet, menfî, istifham, fiil cevherinin tasrîfi. Sîga-i ihbâriyye, hikâye, ri¬
vayet, iltizâmiyye, şartiyye, emriyye, vücûbiyye, fer‘iyye, rabtiyye, müsbet,
menfi, istifham şekilleri. Yardımcı fiiller, mürekkeb fiiller, fiillerden isim
ve sıfat teşkili, isim ve sıfatlardan fiil teşkili.

Mütemmemât cümle: Temyîz, hâl, zarf. Mastar ve envâı. Edevât ve
envâı. Nidâ ve envâı.

Bu mebâhisin nihayetinde Arabî mastar, envâı ve evzânı, ism-i fâil
ve ism-i mefûl, vezin ve mevzûnları, Farisî mastarlar hakkında muhtasar
malumat.

Cümle, kaziyye ve envâı. Cümlenin erkânı. Müsned, müsnedün-
ileyh, fiil-i hamlî ve cevherînin mevkii. Müsnedün-ileyhin terki, müsnedin
terki. Basit, mürekkeb, mütemmimli, mütemmimsiz müsnedler ve
müsnedün-ileyhler, cümle-i mu ‘tarıza, müselsel cümleler, mütetâbbi ‘
cümleler. Tahlil: Tahlil-i sarfî ve nahvî, tahlil-i mıntaki. Usûl-i tenkit.

Yedinci Sene    Haftada 3 Ders

İki ders kıraat-i edebiye: Talebenin zevk-i edebîsini temin edecek
eserler okutulacaktır. Bu arada Âşık Paşa ’dan Tanzimat devrine kadar en
vâzıh ve maruf âsâr-ı edebiye yazdırılarak tahlil ve izah olunacaktır.

Bir ders tahrir: Tevsi ‘, hikâye, nesre tahvil, edebî mevzular. Bu
arada resmî kitabetin hayat-ı ameliye ile alakadar kısımları hakkında şi¬
fahî, muhtasar malumat ve vazifeler verilecektir. ” (Türkiye Büyük Millet
Meclisi Hükümeti Umûr-ı Maarif Vekâleti, 1338: 27-33)

3. Sonuç

Cumhuriyetin ilanından önce Ankara’da Türkiye Büyük Millet
Meclisi Hükümeti döneminde hazırlanan 1338 (1922) tarihli ilköğretim
Türkçe dersi programı büyük oranda kısaca konu başlıklarının sıralandığı
bir taslak metin görünümündedir. Programın bu şekliyle günümüz prog¬
ram geliştirme anlayışından oldukça uzak olduğunu söylemek mümkün¬
dür.

Konu başlıklarının özellikle dil bilgisi konularında ayrıntılı bir şe¬
kilde sıralandığı bu programda diğer dil becerilerine (okuma, konuşma,
yazma ve dinleme) aynı oranda yer verilmemiştir.

Çağdaş eğitim sürecinde bir öğretim programında olması beklenen
hedefler, etkinlikler, içerik düzenlemesi, öğrenme-öğretme süreci ve de¬
ğerlendirmeye ilişkin açıklamaları burada görmek mümkün değildir. An¬
cak her programın bir sonraki aşamada geliştirilerek yenilendiği gerçeği
düşünüldüğünde bu eksiklikleri dönemin program hazırlama anlayışıyla
açıklamak mümkündür. 1338 (1922) tarihli bu program Türkçe dersi
öğretim programları içinde ilk örnekler arasında yer almaktadır.

KAYNAKÇA

AKYÜZ, Yahya (2001), Başlangıçtan 2001 ’e Türk Eğitim Tarihi, 8. Baskı, Alfa
Basım Yayım, İstanbul.

BİLEN, Mürüvvet (2006), Plandan Uygulamaya Öğretim, 7. Baskı, Anı Yayın¬
cılık, Ankara.

DEMİREL, Özcan (2006), Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Program Geliştir¬
me, 9. Baskı, PegemA Yayıncılık, Ankara.

ÖNCÜL, Remzi (2000), Eğitim ve Eğitim Bilimleri Sözlüğü, Millî Eğitim Bakan¬
lığı Yayınları, İstanbul.

ÖZBAY, Murat (1997), “Türkçe Öğretiminde Programın Önemi”, Çağdaş Eği¬
tim, 22 (232), 34-35.

ÖZBAY, Murat (2006), Özel Öğretim Yöntemleri I, 1. Baskı, Öncü Kitap, Anka¬
ra.

SÖNMEZ, Veysel (2007), Program Geliştirmede Öğretmen Elkitabı, 13. Baskı,
Anı Yayıncılık, Ankara.

ŞAHBAZ, Namık Kemal (2005). Tanzimat’tan Cumhuriyet’in İlk Yıllarına Ka¬
dar (1839-1928) Türkiye ’de İlkokuma ve Yazma Öğretimi, (Gazi Üniver¬
sitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi), Ankara.

TEMİZYÜREK, Fahri-Balcı, Ahmet (2006), Cumhuriyet Dönemi İlköğretim
Okulları Türkçe Programları, 1. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.

TDK (2005). Türkçe Sözlük, 10. Baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti Umûr-ı Maarif Vekâleti (1338), İlk,
Orta Tedrisat Mektepleri Müfredat Programı, Ankara.

1

Mustafa Kemal Üni. Eğt Fak. Türkçe Eğt. Böl. abalci@mku.edu.tr